banner444

تاريخچه پل خواجو

پل خواجو از اواخر تيمورى شالوده‏ هايى داشته و به امر شاه‏ عباس دوم در سال 1060 به صورت امروزى آن ساخته شده است. در وسط اين پل براى اقامت موقتى شاه صفوى و خانواده او ساختمان مخصوصى (كه به نام بيگربيكى شهرت دارد) بنا شد كه هم‏ اكنون نيز وجود دارد و طاق هاى آن داراى تزئينات نقاشى است. نام‌ پل‌ خواجو، تحريف‌ كلمه‌ «خواجه‌» است‌ كه‌ به‌ مناسبت‌ لقب‌ بزرگان‌ و خواجه‌هاي‌ عصر صفوي‌ نام‌ گذاري‌ شده‌ است‌.
اين پل در انتهاى شرق خيابان كمال اسماعيل اصفهانى و انتهاى جنوبى خيابان خواجو واقع شده است. به طورى كه باستان شناسان تحقيق كرده‏اند پل مزبور بر روى پلى كه در پيش وجود داشته و خرابى به آن راه يافته بوده بنا گرديده است. در باب ساختمان اين پل، زمان، بانى ساختمان و كيفيت آن اقوال گوناگونى نوشته‏ اند ولى آنچه مناسب به نظر مى ‏رسد شرحى است كه مؤلف تاريخچه ابنيه تاريخى اصفهانى در اين باب نگاشته و از اين رو نوشته مزبور عيناً نقل مى ‏گردد.
در انتهاى شرقى خيابان كمال اسماعيل و انتهاى جنوبى خيابان خواجو كه به طرف تخت فولاد (قبرستان اصفهان) و راه يزد مى ‏رود پل زيبا و تاريخى خواجو واقع شده - اين پل بر روى خرابه ‏هاى پل حسن بيك به وسيله شاه عباس دوم صفوى در سال (1065 ه) ساخته شده است.

"تارونيه" سياح اروپايى نوشته است كه در دو طرف خيابان اين پل دو خانه وجود دارد كه متعلق به شاه است و رودخانه در هيچ كجا بسترى به اين زيبايي ندارد و چون اين محل از همه جا گودتر است همين امر تا اندازه‏اى شاه عباس را وادار به ساختن اين پل نمود و چون محل گبرها آن طرف رودخانه بوده براى اين كه آنان از خيابان چهار باغ نگذرند براي كوتاه تر نمودن راه اين پل ساخته شد و تاريخ آن 1057 تا 1077 هجرى است. همچنين وقتى كه پل به اتمام رسيد به همان نام حسن بيك ناميده شد. اين پل كه طولش 150 متر و عرضش 14 و معبر آن 5/7 متر است از سنگ و آجر ساخته شده و 21 جوى و 26 چشمه دارد.

ویژگی‌های پل خواجو

پل خواجو به خاطر معماری و تزئینات کاشی‌کاری آن از دیگر پلهای زاینده رود مشهورتر است. این پل که در دوران صفوی یکی از زیباترین پلهای جهان به شمار می‌رفت، بیشتر به منزله سد و بند بوده‌است. در میان هریک از دو ضلع شرقی و غربی پل ساختمانی بنا شده که شامل چند اتاق مزین به نقاشی است. این ساختمان که (شاه نشین) نامیده می‌شود در آن دوره جایگاه بزرگان و امیرانی بوده که برای تماشای مسابقات شنا و قایقرانی بر روی دریاچه مصنوعی به این مکان فراخوانده می‌شدند. یک نیمکت سنگی تمام چیزی است که از صندلی پادشاه باقی‌مانده است. به سخن پروفسور اپهام پوپ و ژان شاردن، پل خواجو «یک اثر تاریخی اوج معماری پل فارسی و یکی از جالب‌ترین پل‌هایی است که وجود دارند ... که در کل آن ضرباهنگ و شرافت و عزت و ترکیب شادترین قوام، ابزار، زیبایی، و تفریح و سرگرمی وجود دارد».
در گوشه‌های ضلع شرقی پل خواجو دو شیرسنگی وجود داردکه ظاهراً نماد سپاهیان بختیاری محافظ اصفهان و زاینده رود هستند. این پل دارای ۲۴ دهانه‌است که از مکعب‌های به دقت تراش‌خورده ساخته شده و در بخش میانی، با سدهای چوبی برای گرفتن جلو رودخانه مسدود گردیده‌است. خواجو یکی از پل‌هایی است که در تنظیم جریان آب در رودخانه به دلیل وجود دروازه بند یا دریچه در زیر قوس‌هایش نقش داشته است. هنگامی که دریچه‌های سد بسته می‌شده است، سطح آب در پشت پل بالا آمده سبب تسهیل آبیاری باغ‌های بسیاری در طول بالادست این پل می‌شده است.
نحوه مرمت این پل مورد انتقاد قرار گرفته است چون دست‌اندرکاران جمهوری اسلامی در سال ۱۳۸۸ با زیرپا گذاشتن اصل حفظ اصالت و سندیت طرح و ماده تشکیل‌دهنده اثر و تعویض سنگ‌های قدیمی پله‌ها با سنگ‌های جدید به اصلیت این بنای اصیل ایرانی آسیب زدند

مکان پل خواجو

FaLang translation system by Faboba